Whatsapp
Kaynakta Oluşan Işınların İnsan Sağlığına Etkileri

 

Birçok ark kaynağı ve kesme işlemi insan vücuduna zararlı olan radyasyon yayarlar. Radyasyonun etkileri ortaya çıkan ışının dalga boyuna, yoğunluğuna ve ışınıma maruz  kalınan süreye göre değişir. Radyasyon özellikle gözlerde ve vücudun açık bölgelerinde derinin tahrişine neden olur.

 

Kaynak işlemlerinde iki temel tip radyasyon meydana gelir :


•   İyonize olmuş radyasyon (X-Işınları): Elektron ışın kaynağında oluşur. Kaynağın yapıldığı alanda uygun koruyucu elemanların kullanılmasıyla kabul edilebilir sınırlarda tutulabilir. TIG kaynağında kullanılan toryumlu tungsten elektrodda kopma ve parçalanma olması ile oluşur (bu parçalar radyoaktiftir).
•   İyonize olmamış radyasyon (Ultraviyole ışınlar, görünür ve kızılötesi ışınlar) : Radyasyon enerjisinin yoğunluğu ve dalga boyu kullanılan kaynak yöntemine, kaynak parametrelerine, elektrod ve iş parçasının bileşimine, kaynak tozları ve elektrod örtü ve özlerine ve iş parçası üzerindeki kaplama veya tabakalara göre değişir. Ultraviyole ışının radyasyonu yaklaşık olarak kaynak akımının karesine bağlı olarak artar. Arkın parlaklığı çok daha düşük oranda artar. Koruyucu gaz olarak argon kullanıldığında diğer gazlara göre daha fazla ultraviyole ışını radyasyonu oluşur. Radyasyonun etkileri şöyle sıralanabilir:
•   Ark kaynağında oluşan şiddetli ışık gözdeki retinaya zarar verirken, kızılötesi radyasyon gözdeki korneaya zarar verir ve bunun sonucunda gözde katarakt oluşur.
•   Arktan yayılan görünmeyen ultraviyole ışınları (UV) bir dakikadan az bir süre bile etkidiği takdirde göz kamaşmasına (welder's flash veya arc eye) neden olur. Hastalığın belirtileri birkaç saat sonra meydana gelir. Bunlar; göz içinde kum veya çakıl tanesi varmış gibi kaşıntı, net görememe, şiddetli sızı, gözde yaşarma ve yanma ve baş ağrısıdır. Ayrıca ark ışını çevredeki malzemelerden, parlak, beyaz yüzeylerden yansıyabilir ve yakın alanda çalışan diğer çalışanları da etkileyebilir. Sürekli kaynak ve kesme işlerinde korumasız olarak çalışanlarda ultraviyole ışınlar kalıcı körlük yapabilir ve deride güneş yanığına benzer yanıklar oluşturarak deri kanseri riskini arttırır. Kaynakta radyasyondan korunmak için;
•   Gözler tüm kaynak işlemlerinde her türlü radyasyona ve ısıya karşı muhakkak korunmalıdır. En iyi korunma için yüz koruyucu maskeler veya kasklar ve koruyucu gözlükler kullanılmalıdır. Kaynak kaskları, gözlükleri ve diğer göz koruyucu maskeleri kesme ve kaynak işlemlerinde gözlerin korunması için özel filtreli gözlük camlarına sahip olmalıdır.
•   Uygun eldiven ve elbiseler giyilerek radyasyondan korunulmalıdır.
•   Kaynak arkından yansıyarak yayınan ışınlara karşı da diğer kişiler uyarılmalı ve buna uygun önlem alınmalıdır. Bunun için ekranlar, perdeler kullanılmalı veya çalışma yeri diğer çalışanlardan uygun bir mesafede olmalıdır./11/ Tablo 2. Radyasyondan

 

Korunma İçin Kullanılan Filtreli Kaynak Maskesi Camı Numaraları

 

 

Kaynak işlemi Gözlük numarası
Örtülü Elektrod kaynağı (elektrod çapı 4 mm (5/32”) e  kadar) 10
Örtülü Elektrod kaynağı (elektrod çapı 4,8 ile  6,4 mm (3/16” ile 1/4 ”) arası) 12
Örtülü Elektrod kaynağı (elektrod çapı 6,4 mm (1/4”)den büyük) 14
MIG/MAG kaynağı (GMAW) (Demir dışı metallerin kaynağında) 11
MIG/MAG kaynağı (GMAW) (Demir esaslı metallerin kaynağında) 12
TIG kaynağı 12
Atomik hidrojen kaynağı 14
Karbon elektrodlarla kaynak 10-14
Lehimleme 2
Sert lehimleme 3 veya 4
Kesme (Parça kalınlığı 25 mm’ye (1”) kadar) 3 veya 4
Kesme (Parça kalınlığı 25 mm ile 150 mm (1”ile 6”) arası) 4 veya 5
Kesme (Parça kalınlığı 150 mm (6”)den büyük) 5 veya 6
Oksi-Asetilen kaynağı (Parça kalınlığı 3,2 mm’ye (1/8”) kadar) 4 veya 5
Oksi-Asetilen kaynağı (Parça kalınlığı 3,2 mm ile 12,7 mm (1/8”ile 1/2”) arası) 5 veya 6
Oksi-Asetilen kaynağı (Parça kalınlığı 12,7 mm (1/2”)den büyük) 6 veya 8